ΧΑΒΑΡΙ

Το Χάβαρι βρίσκεται σε απόσταση 8χλμ. από την Αμαλιάδα και σε υψόμετρο 89 μέτρων. Από το 1997, έγινε δημοτικό διαμέρισμα και ανήκε στο Δήμο Αμαλιάδας ενώ από το 2010 μαζί με τους οικισμούς Πέρα Χάβαρι και Άγιο Γεώργιο αποτελούν την Τοπική Κοινότητα της Δημοτικής Ενότητας Αμαλιάδας του καλλικρατικού Δήμου Ήλιδας. Ο πληθυσμός του, σύμφωνα με την απογραφή του 2023, είναι 1012 μόνιμοι κάτοικοι.

Πρόκειται για ένα από τα κεντρικά και όμορφα χωριά της περιοχής γύρω από την Αμαλιάδα.

Ιστορικά το χωριό δημιουργήθηκε στα μισά του 19ου αιώνα από τους Λασταίους, Αγριδαίους και Καμενιτσιώτες της Αρκαδίας που ξεχείμαζαν τα κοπάδια τους στην περιοχή. Μετέπειτα οι συνοικισμοί ενώθηκαν και δημιουργήθηκε το Χάβαρι, (έτσι ονομαζόταν η τοποθεσία και η εκεί πηγή Χαβαρόβρυση). Σύμφωνα με μια εκδοχή οφείλεται στην τούρκικη λέξη «havari» που σημαίνει «απόστολος». Σύμφωνα πάλι με την Ακαδημία Αθηνών, η ονομασία Χάβαρι είναι ανθρωπωνύμιο, δηλ. οφείλεται μάλλον στο επώνυμο «Χάβαρης» κάποιου που ζούσε εκεί. Σύμφωνα με μία τρίτη εκδοχή, προέρχεται από τα «χάβαρα», δηλ. τα θαλασσινά κοχύλια που βρίσκονταν στην περιοχή.

Ο παλιός οικισμός ονομάστηκε Παλιοχάβαρι η Παλιοχώρι.

Το 1870 κτίστηκε η πρώτη εκκλησία του χωριού, ο Αγ. Γεώργιος ενώ το 1934 έγιναν τα θυρανοίξια της εκκλησίας της Αγ. Τριάδας η οποία  είναι βυζαντινού ρυθμού. Στο χωριό υπάρχουν επίσης πολλά ξωκλήσια: Αγ. Παρασκευής, Αγ. Θεοδώρων, Αγ. Νικολάου, Αγ. Κυριακής, Αγ. Μαρίνας και του Προφήτη Ελισαίου, δίπλα στον Ελισαίο (Γκουρλέσα) ποταμό.

Στην περιοχή υπάρχουν μονάδες επεξεργασίας αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, ελαιοτριβεία, τουρσοποιεία και τυροκομείο.